-
İnsanların %90’ından fazlası yaşamlarında en az bir kez şiddetli bir bel ağrısı atağı geçirirler.
Bel fıtığı olan kişilerin yaklaşık olarak %3-5’i cerrahi adayıdır. Geri kalan %95-97’lik kısım ameliyatsız tedaviler ile iyileşecektir. Tekrarlayan atakları olan kişilerde bu oranlar değişiklik gösterebilir.
Disk Hernisinde Ameliyatsız Tedavi Seçenekleri Nelerdir?
Ameliyatsız tedavide amaç bel ağrısının ortadan kaldırılması ve inflamasyon denilen sinir basısının neden olduğu tahrişi azaltmak, hastanın genel durumunu düzelterek omurgayı korumak ve genel işlevselliği artırmaktır. Tedavi seçenekleri aşağıda sıralanmıştır. Bu tedaviler tek başlarına veya çeşitli kombinasyonlar şeklinde uygulanabilir.
- İstirahat: Doktorunuz size kısa bir istirahat önerecektir. Ne kadar süreyle yatak istirahati yapmanız gerektiğini mutlaka sorun. Gerektiğinden uzun süren yatak istirahati eklem sertliği ve kas güçsüzlüğüne sebep olarak ağrıyı azaltabilecek aktiviteler yapmanızı zorlaştıracaktır. Bu nedenle genel olarak bel ağrısı için iki gün ve bel fıtığı için bir haftadan fazla istirahat önerilmez. Doktorunuza tedavi süresince işe devam edip edemeyeceğinizi sorarak bilgi alın.
- Ağrı kesici ilaçlar: ‘İyileştirici’ etkisi bulunmayan ağrıyı kesmeye yarayan ilaçlardır. Bu ilaç grubuna analjezikler denir. Çoğu durumda bel ve bacak ağrısı aspirin veya asetaminofen gibi yaygın olarak kullanılan (reçetesiz satılabilen) ağrı kesicilere cevap verir. Eğer şiddetli ve sebat eden ağrınız varsa doktorunuz kısa bir süre için narkotik analjezikler de reçete edebilir. Bu ilaçlar yeşil reçete ile temin edilir. Yan etkiler arasında bulantı, kabızlık, sersemlik ve dengesizlik olabilir, ayrıca kullanımı bağımlılık yapabilir.
- Kas gevşeticiler: Bazı durumlarda tedaviye kas gevşeticiler eklenebilir.
- Anti-inflamatuar ilaçlar: Bu grupta yer alan ilaçların hem ‘iyileştirici’ hem de ağrı kesici etkinliği vardır. En sık kullanılan grup non-steroidal anti-inflamatuar ilaçlar (NSAID' ler) denen bazı analjezik-antiinflamatuar ilaçlardır. Antienflamatuarlar disk herniasyonu sonucu oluşan ve ağrının asıl kaynağı olan tahriş ve inflamasyonun kontrolü için etkilidir. Bunlar içinde ibuprofen, naproksen, diklofenak ve reçete ile satılan çeşitli ilaçlar vardır. Antiinflamatuvar ilaçlar kullanılırken mide rahatsızlığı veya kanaması gibi yan etkilere karşı dikkatli olmanız gerekir. Tedaviye mide koruyucu ilaçlar eklenebilir.
- Anti-inflamatuar etkileri olan başka ilaçlar da mevcuttur. Kortikosteroid (kortizon) ilaçlar (tablet veya iğne şeklinde) bazen çok şiddetli bel ve bacak ağrısı için kuvvetli anti-inflamatuar etkileri sebebi ile reçete edilirler. NSAID' ler gibi kortikosteroidlerin de yan etkileri olabilir. Bu ilaçların faydaları ve risklerini doktorunuzla konuşmalısınız.Daha yüksek bir doz almak iyileşmenizi hızlandırmayacaktır ve muhtemelen yan etkileri artıracaktır. Tüm ilaçlar sadece tarif edildiği şekilde alınmalıdır. Reçeteli veya reçetesiz satılan ağrı kesici ve NSAID'lerin uzun süreli kullanımının doğurabileceği sorunlar açısından doktorunuz tarafından takip edilmelisiniz.
- Fizik tedavi: Doktorunuzun önerebileceği ilk tedaviler arasında ultrasonik ısıtma tedavisi, elektrik uyarıları, sıcak uygulama, soğuk uygulama ve elle (masaj) gibi tedaviler vardır ve uygulanmaları ağrıyı, inflamasyonu ve kas spazmını azaltabilir. Bu şekilde bir egzersiz programına başlanması da kolaylaşır. Traksiyon da (çekme, germe) bazı hastalarda ağrının bir nebze hafiflemesini sağlayabilir. Ancak bu tedavinin mutlaka bir fizik tedavi uzmanı ya da fizyoterapist tarafından yapılması gerekir. Bu işi yapmaya ehliyeti olmayan kişiler tarafından traksiyon tedavisi uygulatmanız geri dönüşü zor zararlar verebilir. Ehil olmayan kişilerce elle uygulanan (manüplasyon) tedaviler sebebi belirsiz bel ağrılarında kısa vadeli rahatlama sağlasa da disk hernilerinin çoğunda bu tür uygulamalardan kaçınılmalıdır.
- Egzersiz: Egzersiz programı genelde sırt ağrısını ve bacak şikayetlerini azaltmaya yönelik hafif esneme ve duruş değiştirme hareketleri ile başlar. Ağrınız azaldığı zaman esneklik, kuvvet, dayanıklılık artırıcı ve normal bir hayat tarzına dönmeye yönelik yoğun egzersizlere başlanabilir. Egzersizlere bir an önce başlanmalı ve tedavi ilerledikçe egzersiz programı buna uydurulmalıdır. Evde uygulanabilecek bir egzersiz ve esneme programı öğrenilerek uygulanması da tedavinin önemli bir parçasıdır.
- Korse: Bazı durumlarda doktorunuz, tedavinin başlangıcında ağrınızı azaltmak için bir bel (lumbal) korsesi (yumuşak ve bükülebilen bir sırt desteği) kullanmanızı önerebilir ancak bu korseler herniye diskin iyileşmesini sağlamazlar.
- İğne tedavisi: Epidural alana ve köke uygulanan steroid enjeksiyonlarıdır. Epidural enjeksiyonlar veya “bloklar”, çok şiddetli bacak ağrılarını rahatlatmak için kullanılabilir. Bunlar, epidural boşluğa (spinal sinirler etrafındaki boşluk), bu teknik konusunda eğitimli bir doktor tarafından yapılan kortikosteroid enjeksiyonlarıdır. İlk enjeksiyon ileriki tarihlerde bir veya iki enjeksiyonla desteklenebilir. Bunlar genelde katılımcı bir rehabilitasyon ve tedavi programı dahilinde yapılırlar. Tetikleyici (bastırınca ağrının ortaya çıktığı) noktalara yapılan enjeksiyonlar, omurga boyunca veya kalça kemiğinin arkasında yer alan, ağrılı yumuşak doku ve kaslara direk olarak yapılan lokal anestetik (bazen kortikosteroidler de eklenebilir) enjeksiyonlarıdır. Bazı durumlarda ağrı kontrolü için faydalı olmalarına rağmen tetikleyici noktalara yapılan enjeksiyonlar herniye olmuş diskin düzelmesini sağlamaz.
- Eğitim: Doktorunuz tedaviye başlamanın yanı sıra, bir hemşire ya da fizyoterapist yardımı ile belinize aşırı yük bindirmeden günlük aktivitelerinizi nasıl yapabileceğinizi öğreterek sizi eğitebilir.