-
Boyunda omurganın yapısı nasıldır?
Omurga, omur (vertebra) adı verilen birbirine bağlantılı bir dizi kemikten oluşur.
Omurlar omuriliği sarar ve sinirlerin hasar görmesini engellerler. Sinirler omurilikten çıkarak vücudun diğer yerlerine dağılır ve bu şekilde beyin ve vücudun kalanı arasındaki bağlantıyı sağlarlar. Beynin omurilikten aşağı yolladığı bir mesajın sinirler aracılığı ile iletilmesi sonucu kaslar hareket eder. Sinirler ayrıca ağrı ve ısı gibi duyuları vücuttan beyne geri taşırlar.
Omurlar bir disk ve iki faset eklem ile birbirlerine bağlanırlar. Kuvvetli bağ dokusundan oluşmuş olan disk bir omuru diğerine bağlayan en önemli yapıdır. Omurlar arasında yastık ya da darbe emicisi gibi görev yapar. Disk ve faset eklemleri omurların hareketlerine izin vererek boynunuzu ve sırtınızı eğmenizi ya da çevirmenizi mümkün kılarlar.
Disk "annulus fibrozus" denilen dayanıklı bir dış tabaka ve "nukleus pulpozus" denilen jölemsi kıvamda bir merkezden oluşur. Disk üzerine binen yüklerin ve yaşlanmanın etkisiyle yıllar içerisinde merkezi su içeriğini kaybetmeye başlar. Yastıklama görevinde eskisi kadar başarılı olamamaya başlar. Disk bozulmaya devam ettikçe dış tabakada yırtıklar meydana gelir. Buna disk rüptürü denir. Bu durum diskin merkezinin dış tabakadaki bir yırtıktan sinirlerin ve omuriliğin yer aldığı boşluğa taşmasına (disk herniasyonu) sebep olabilir.
Herniye olan (fıtıklaşan) disk sinirlere baskı yaparak kollarda ve omuzlarda ağrı, duyu kaybı, elektriklenme ve güçsüzlüğe sebep olabilir. Doktorunuz kollarınızın kuvvetinde, reflekslerinde ya da duyusunda disk hernisinin sebep olduğu değişiklikleri tespit edebilir. Nadiren herniye olan disk omuriliğin kendisine baskı yaparak bacaklarda da sorunlara sebep olabilir.
Boyun Fıtığı Nasıl Teşhis Edilir?
Öncelikle klinik değerlendirme ile ağrının yeri ve cinsi tespit edilir. Takiben yapılacak dikkatli bir muayene ile kuvvet kaybı, duyu kaybı ve anormal refleksler değerlendirilerek disk hernisi teşhis edip yeri belirlenebilir.
Teşhis röntgen filmleri, bilgisayarlı tomografi veya MR ile kesinleşir. Röntgen filmleri omurga yıpranıp bozuldukça ortaya çıkan kemik çıkıntıları ve disk aralıklarındaki daralmayı gösterebilir ancak disk herniasyonunu ya da omurilikten çıkan sinirleri gösteremez. BT ve MRG (altın standart) taramaları tüm omurga bölümlerinin (omurlar, diskler, omurilik ve sinirler) ayrıntılı görüntülerini sağlar ve çoğu disk herniasyonunu tespit eder.
Tüm bunlara ek olarak elektrotanısal test çalışmalarıyapılarak bir boyun fıtığı sonucu oluşabilecek sinir hasarının bulguları aranabilir.
Boyun Fıtığında Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Servikal disk hernisi olan hastaların çoğu hiçbir tedavi görmeksizin iyiye gidebilir. Ağrısı devam eden hastaların tedavisi için değişik seçenekler mevcuttur. Servikal disk hernisi ile ilgili ağrıyı azaltacak pek çok ilaç ve ameliyatsız tedavi yöntemi mevcuttur. Diğer tedavilerden fayda görmeyen hastalar için cerrahi gerekli olabilir. Boyun fıtığında cerrahi bazı istisnai durumlarda ilk tedavi yöntemi olarak da önerilebilir.