MR raporunda bel fıtığı yazıyor, ne yapmalıyım?
Bel fıtığı çok geniş yelpazede radyolojik ve klinik tablolar oluşturabilir. Aynı derecedeki MR bulguları, farklı kişilerde farklı klinik durumlar yaratabilir. Bel fıtığı hakkında birçok bilgi kirliliği mevcuttur. Ulaştığınız bilgiler doğru dahi olsa, sizin durumunuza uymayabilir.
Hastanın şikayetleri ve muayenede elde edilen bulgular MR’da elde edilen bulgulardan daha kıymetlidir. Çünkü her zaman, MR’da görülen ile klinik korele olmayabilir. Amacımız MR’ı değil, hastayı tedavi etmektir. Ağrıyı ortadan kaldırmak ve günlük işlevlere dönmesini sağlamaktır.
Disk hernisi nedir?
Omurga, omur adı verilen bir dizi bağlantılı kemikten oluşur. Omurlar omuriliği sarar ve hasar görmesini engellerler. Sinirler omurilikten çıkarak vücudun diğer yerlerine dağılır ve bu şekilde beyin ve vücudun kalanı arasındaki bağlantıyı sağlarlar. Beyin omurilikten aşağı yolladığı bir mesajın sinirler aracılığı ile iletilmesi sonucu kasları hareket ettirir. Sinirler ayrıca ağrı ve ısı gibi duyuları vücuttan beyne geri taşırlar.
Omurlar bir disk ve faset eklemi denilen iki küçük eklem ile birbirlerine bağlanırlar. Bir omuru diğerine yapıştıran disk, kuvvetli bağ dokusundan oluşmuştur ve omurlar arasında yastık ya da darbe emicisi görevi yaparlar. Bu nedenle işlev açısından arabaların amortisörlerine benzetilebilirler.
Disk “annulus fibrozus” adı verilen dayanıklı bir örgü şeklindeki dış tabaka ve “nukleus pulpozus” adı verilen jöle kıvamında bir merkezden oluşur.
Yaşlandıkça diskin merkezi su içeriğini kaybetmeye başlar ve disk yastıklama görevini eskisi kadar iyi yapamaz hale gelir. Disk bozulmaya devam ettikçe dış tabakada yırtıklar meydana gelebilir. Buna disk rüptürü denir. Dıştaki tabakadaki bu yırtıktan sızan içteki jölemsi yapı fıtığı oluşturur. Disk herniasyonu denir. Herninin yer değiştirerek geldiği bu alanda bacaklara giden sinirler ve omuriliğin kendisi veya lifleri yer alır.
Bazı durumlarda ise dıştaki örgü yırtılmaz ama içerisinde disk materyali ile birlikte esneyerek arkaya doğru yer değiştirir ve kabarıklaşır. Buna bulging diyoruz. Bu kabarıklaşma yeteri kadar büyük ise, omurilik kanalını daraltabilir.
Lumbal disk hernisi en sık nerelerde görülür?
Çoğu disk herniasyonu lumbal omurganın en alttaki iki diskinde (L4-L5 ve L5-S1), belin hemen altında görülür.
Bel fıtığının bulguları nelerdir?
Bel fıtığının en sık bulgusu bel ağrısıdır. Herniye olan (fıtıklaşan) lumbal disk omurilikteki sinirlere baskı yapacak olursa bacaklarda ağrı, uyuşukluk, elektriklenme veya güçsüzlüğe sebep olabilir. Bu durum genelde “siyatik” olarak bilinir. 30 - 50 yaş arası olmak üzere toplumun %1-2'sininde siyatiğe bağlı ağrı yani siyatalji mevcuttur.
Disk herniasyonu sırt ağrısına da sebep olabilir ancak bacak ağrıları olmaksızın tek başına görülen sırt ağrısının disk hernisi dışında pek çok başka sebebi olabilir.
Disk hernisi sonrası iyileşme süreci nasıldır?
Lumbar disk hernisi, korkulan bir durum olmasına karşın çoğu kişi bir iki hafta veya ay içinde cerrahiye gerek olmaksızın normal yaşam tarzlarına dönebilmektedir. İlk kez veya kısa bir süre önce disk hernisi geçiren hastaların çoğu (%80-90) hiçbir tedavi görmeksizin iyiye gidebilir. Devam eden şikayetler olsa da hastaların çoğu işlevsel hale gelmektedir.
Kesin tanı ve erken tedavi daha hızlı iyileşmenizi sağlayacaktır. İstisnai bazı durumlar hariç doktorunuz ilk birkaç hafta için cerrahi dışındaki tedavileri denemeyi tercih edecektir. Bunlar arasında uygun ilaç tedavisi, egzersizler, fizik tedavi, çeşitli enjeksiyonlar. Doğru vücut hareketlerini ve duruş tekniklerinin öğrenilmesi ve çalışma ortamı ergonomisinin sağlanması yer alır.
Verilen ilaçların tek amacı ağrının kesilmesi değildir. Aynı zamanda fıtığa bağlı inflamasyonun da ortadan kaldırılması amaçlanır. Bu nedenle ağrı geçse dahi ilaçları tam ve düzenli olarak kullanmak gerekir. İlaçlara bağlı yan etkiler ile karşılaşırsanız veya şikayetlerinizde değişiklik meydana gelirse bu durumu doktorunuz ile paylaşmalısınız. İlaçlarınızı değiştirebilir veya farklı tedaviler önerebilir.
Eğer tedaviyi tamamlamanıza rağmen sizi normal aktivitelerinizden alıkoyan bir ağrı devam ediyorsa doktorunuz cerrahi önerebilir. Cerrahi, bacağınıza eski kuvvetini kazandıramasa dahi, daha fazla güç kaybetmesini önleyecek ve bacak ağrılarına son verecektir. Cerrahi, genellikle bacak ağrılarının giderilmesi için (%90'ın üzerinde başarılı) önerilir ve bel ağrılarının giderilmesinde daha az etkilidir.
Bel fıtığı acil midir?
Ağrınıza ek olarak aşağıdaki bulgular mevcut ise derhal doktorunuzu haberdar ediniz.
- Bacak kaslarında kuvvet kaybı
- Topuklarda yürüyememe
- Parmak uçlarında yürüyememe
- Mesane kontrolünün kaybı: İdrar kaçırma, idrarını tutamama
- Barsak kontrolünün kaybı: Büyük abdestini tutamama
- Oturak bölgesinde uyuşma
- Cinsel bölgenizde uyuşma