Lumbal Dar Kanalda Tedavi Seçenekleri Nelerdir?
Doktorunuz ağrıya sebep olarak lomber dar kanal tanısını koyduktan sonra öncelikle ameliyatsız tedavileri deneyecektir.
Bu tedaviler arasında eşlik eden inflamasyonu (tahriş) azaltan anti-inflamatuar ilaçlar (ağızdan veya iğne) veya ağrı kesiciler (analjezikler) sayılabilir.
Esneklik, kuvvet ve kondisyonunuzun korunması ve artırılması yoluyla günlük aktiviteleriniz kolaylaştırması için fizik tedavi önerilebilir.
İğne tedavisi olarak da bilinen spinal enjeksiyonlar (epidural kortizon enjeksiyonları gibi) önerilebilir.
Dar kanal Tedavisinde İlaçlar İle Ağrı Kontrolü Sağlanabilir Mi?
Rahatsızlığı azaltmak ve işlevselliği arttırmak için tedavi planınızın parçası olarak bir ya da birkaç ilaç reçete edilebilir. Ağrı kontrolünde kullanılan ilaçlara analjezik denir. Çoğu durumda ağrı, aspirin veya asetaminofen gibi yaygın olarak kullanılan (reçetesiz satılabilen) ağrı kesicilere cevap verir.
Non-steroidal anti-inflamatuar ilaçlar (NSAID'ler) denen bazı analjezikler oluşabilecek irritasyon ve inflamasyonun kontrolü için eklenebilir. Bunlar içinde, ibuprofen, naproxen ve reçete ile satılan çeşitli ilaçlar vardır. Bu grup ilaçların hem ağrı kesici hem tedavi edici yönde etkileri mevcuttur.
Ağrı kesici ve anti-inflamatuar ilaçları kullanırken mide rahatsızlığı veya kanaması gibi yan etkilere karşı dikkatli olmanız gerekir. Reçeteli veya reçetesiz satılan ağrı kesici ve NSAID'lerin uzun süreli kullanımının doğurabileceği sorunlar açısından doktorunuz tarafından takip edilmelisiniz.
Analjezik veya NSAID'lerden fayda görmeyen, şiddetli ve sebat eden ağrıları olan hastalar için tedaviye kısa bir süre için narkotik analjezikler (kodein gibi) eklenebilir. Sadece önerilen miktarda ilaç kullanmalısınız. Daha yüksek bir doz almak iyileşmenizi hızlandırmayacaktır. Yan etkiler arasında bulantı, kabızlık, sersemlik ve dengesizlik olabilir. Uzun süre kullanımları bağımlılık yapabilir.
Tüm ilaçlar sadece tarif edildiği şekilde alınmalıdır. Doktorunuza kullandığınız her türlü ilacı (reçetesiz aldıklarınız dahil) bildirin ve size ağrı kesici ilaçlar önerdiyse, bunların sizde işe yarayıp yaramadıklarını anlatın.
NSAID’ler dışında anti-inflamatuar etkileri olan başka ilaçlar da mevcuttur. Kortikosteroid ilaçlar (tablet veya iğne şeklinde) bazen çok şiddetli bel ve bacak ağrısı için kuvvetli anti-inflamatuar etkileri sebebi ile reçete edilirler. NSAID'ler gibi kortikosteroidlerin de yan etkileri olabilir. Bu ilaçların faydaları ve risklerini doktorunuzla konuşmalısınız.
Selektif spinal enjeksiyonlar veya "bloklar", çok şiddetli ağrıları rahatlatmak için kullanılabilir. Bunlar epidural boşluğa (spinal sinirler etrafındaki boşluk) veya faset eklemlerine yapılan kortikosteroid enjeksiyonlarıdır. Yalnızca bu teknik konusunda eğitimli bir doktor tarafından yapılmalıdır.
Bazen tek bir enjeksiyon faydalı olurken, bazen ileri tarihlerde bir veya iki ek enjeksiyon daha yapmak gerekebilir. Enjeksiyonlar genelde çok yönlü bir rehabilitasyon ve tedavi programı ile birlikte yapılırlar.
Lumbar Dar Kanalda Cerrahi Olmayan Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Dar kanal şikayeti olan insanlar genelde aktivitelerden kaçınırlar. Azalmış olan hareketlilik zamanla esneklik, kuvvet ve kardiyovasküler kondisyonda da azalmaya yol açar. Cerrahi olmayan tedavinin amacı ağrıyı azaltmak ve hastanın işlevselliğini artırmaktır.
Bu nedenle bir fizik tedavi veya egzersiz programı genelde gergin kasları tekrar esnek hale getirmek için yapılan esneme egzersizleri ile başlar. Esnekliğinizi koruyabilmeniz için sizden esneme egzersizlerini sık sık tekrarlamanız istenebilir. Esneklik, kuvvet ve kondisyonunuz korunur ve artırılırsa günlük aktiviteleriniz kolaylaşacaktır.
Kondisyonu artırıp sinirlerdeki kan dolaşımını geliştirmek için kondisyon bisikletleri, yürüme bandı, yüzme gibi kardiyovasküler egzersizler eklenebilir. Sinirlerde artan kan akımı bazı dar kanal şikayetlerini azaltabilir. Ayrıca sırt, karın ve bacak kaslarını kuvvetlendirmeye yönelik egzersizler verilebilir.
Fizyoterapistiniz veya doktorunuz size evde basit aletler kullanarak ya da bir spor merkezine giderek, nasıl hayatınıza sürekli bir egzersiz programı ekleyeceğinizi anlatabilirler. Katılımcı bir rehabilitasyon programı üç ay veya daha uzun süren, gözetim altında bir tedavi gerektirebilir.
Dar kanalı olan kişiler için evde yapılacak bazı değişiklikler ile ev güvenliğinin sağlanması önemlidir. Örneğin, çamaşır makinesi gibi ev aletlerinin daha kullanışlı yerlere alınabilir. Yatak yanında bir komodin kullanışlı olabilir. Eğer gerekli ise banyo güvenlik aletleri de önerilir. Yemek hazırlama, aktivitelerin zamanlanması ve işten tasarruf etme üzerine planlar gözden geçirilmelidir. Baston veya yürüteçler gibi gerekli görülen aletlerin hastaya tam uyması önemlidir.
Cerrahi olmayan tedaviler ile dar olan kanal genişlemeyecek yani spinal kanaldaki daralma düzelmeyecektir. Ancak uygun bir program ile cerrahiye gerek kalmadan uzun süreli ağrı kontrolü ve artmış işlevsellik sağlanabilir.
Dar Kanal İçin Ameliyat Ne Zaman Gereklidir?
Cerrahi tedavi sadece cerrahi olmayan yöntemlerle ağrısı dindirilemeyen ve fonksiyonel kapasitesi, yürüme mesafesi ciddi kısıtlanan hastalar için önerilir. Bunun dışında bacaklarda belirgin kuvvetsizlik varsa ve bu durum giderek kötüleşiyor, kuvvetsizlik artıyorsa veya barsak ve mesane kontrol problemleri gelişmişse cerrahi önerilir. Yürüme mesafesi iyice kısalmış, yaşam kalitesi düşmüş hastalarda cerrahi tedavi iyi bir seçenek olabilir.
Lumbar Dar Kanalda Ameliyat Nasıl Yapılır?
Dar kanal kemik kanalın darlığı sonucu olduğundan cerrahide amaç kemik kanalın açılarak sinirlere yeterli yer sağlanmasıdır. Bu işleme dekompresyon cerrahisi ya da laminektomi denir.
Dekompresyon cerrahisi tek başına yapıldığında bacak ağrısını gidermekte etkilidir. Bel ağrısını düzeltmede ise daha az etkilidir.
Dar kanal olgularında bazen omurlar birbiri üstünden kaymış (spondilolistezis) olabilir. Bazı durumlarda ise belde skolyoz (yana eğrilik) gelişmiş olabilir. Bu durumda omurlar arasında anormal hareketler (instabilite) olabilir. Bu gibi vakalarda dekompresyon cerrahisine ek olarak ilgili omurların tespiti için spinal füzyon cerrahisi de yapılmalıdır. Füzyon birbirine tespit edilecek omurların arasına kemik parçaları, kemik benzeri maddeler ve/veya metal aletler (enstrumantasyon) yerleştirilerek yapılır.
Lumbar Dar Kanal Cerrahisi Sonrasında Neler Beklenir?
Hastaların normal günlük aktivitelerine dönemsine haftalar içinde kademeli olarak izin verilir. Normal aktivitelere dönüşte yardımcı olması için ameliyat sonrası rehabilitasyon önerilebilir. Hastaların çoğunda ameliyattan sonra ağrılar azalmakta ve ameliyattan 6 - 9 ay sonra tüm aktivitelerinde belirgin düzelme ve artış görülmektedir.