Skolyoz-Kifoz bölümünde Posterior Spinal Füzyon Ameliyatı ile ilgili genel bilgi bulunabilir. Bu bölümde ise daha detay açıklamalar yer almaktadır.
Füzyon ne demektir? Nasıl yapılır?
Füzyon, iki omurga kemiğinin birbirine birleştirilmesi, sabitlenmesi, kaynatılması, dondurulmasıdır. Füzyon sağlanması için çubuklar, vidalar ve kafesler gibi ek donanım (enstrumantasyon) kullanılabilir ya da kullanılmayabilir. Kullanılan enstrümanlar hem deformitenin düzeltilmesinde yardımcıdır hem de kemik kaynaması oluşurken omurları bir arada tutacak bir iç destek görevi görürler.
Hem enstrumantasyonlu hem de enstrumantasyonsuz füzyon için vertebraları kaynatmak için greft olarak kemik ya da kemik benzeri materyallerin kullanılması önemlidir. En sık kullanılan greft malzemeleri şunlardır:
- Otogreft: Hastanın kendisinden alınan greft materyalidir. Günümüzde füzyon için altın standart greft materyali olarak kabul edilir. Ameliyat bölgesinden veya vücudun başka kemiklerinden alınabilir.
- Allogreft: Kadavra kemiğinden hazırlanır. Otogreft kemiğe göre iyileşme ve füzyon oranları bir miktar daha az olmakla birlikte, allogreft için başka bir insizyonla kemik alınmasına gerek duyulmaz ve dolayısıyla daha az ağrıya sebep olur.
- Sentetik greftler: Genellikle kalsiyum içerikli ürünlerdir. Özellikle çocukluk ve ergenlik döneminde, hastanın kendi getirdiği kaynama potansiyelinin yüksekliği nedeniyle, kaynama oranları otogreft ve allogreft ile kıyaslanabilir düzeydedir.
Spinal füzyon cerrahisi ne zaman gerekir?
Doktorunuzun size spinal füzyon ameliyatı önermesi için birçok olası sebep vardır. Omurgalar arası füzyon uygulama ya da uygulamama ve hangi seviyelere füzyon uygulanacağı kararının alınması çok karışık bir süreçtir. Füzyon kararı hastanın yaşına, tedavi edilecek hastalığa bağlı faktörlere ve bireyin cerrahi sonrası aktivite beklentisi gibi birçok faktöre bağlıdır. Dolayısıyla spinal füzyon ameliyatı ile ilgili her şeyi cerrahınızla tartışmalı ve ameliyat kararı verirken çok dikkatli olmalısınız.
Kırıkların, skolyoz, kifoz ve kaymalar gibi omurga deformitelerinin düzeltilmesi için füzyon ameliyatı uygulanabilir.
Spinal füzyon sonrasıiyileşme süreci nasıldır?
İlk bir haftanın evde istirahat ile geçirilmesi önerilir. Ev içinde yürüme sıklığı ve süresi arttırılmalıdır. Ağrı tolere edilebildiği sürece yürüme süre ve mesafesinde kısıtlılık yoktur. Oturma süresi de kademeli olarak artırılmalıdır. Doktorunuz tarafından verilen ağrı kesiciler ilk bir haftada düzenli olarak kullanılmalı ve daha sonra kademeli olarak azaltılıp kişinin ağrı toleransına göre 2.-3. hafta sonunda neredeyse tamamen kesilebilir. Yeni uygulamalar ile skolyoz ameliyatı sonrası iyileşme süreci daha konforlu ve hızlı hale gelmiştir.
Spinal füzyon sonrası hareketler nasıl olmalıdır?
Ameliyat sonrasında iyileşme sürecinde yatak içi hareketler serbesttir. Sırt üstü, yan veya yüzükoyun yatılabilir. Aşırı öne eğilme ve gövdeyi aşırı sağa sola döndürme ve bükmeler yapılmamalıdır, sakıncalıdır. Öne eğilme ancak lavaboda yüz yıkayabilecek kadar olmalıdır. Ayakkabı bağlamak için öne eğilme aşırı eğilmedir.
Skolyoz ameliyatı sonrası okula dönüş ne zaman olmalıdır?
Bazı durumlar haricinde okula genellikle üçüncü hafta sonunda başlanabilir. Gün içinde en az 3-4 saat oturulabiliyor veya ayakta durulabiliyorsa okula başlama zamanı gelmiş demektir. Bir yıl boyunca beden eğitimi derslerine katılımı sakıncalı olabilir.
Skolyoz ameliyatı sonrası hangi sporlar yapılabilir?
Ameliyat sonrasında yapabileceğiniz sporlar ve ne zaman spora dönebileceğiniz uygulanan füzyon seviyesine göre değişiklik gösterir. Bu nedenle konuyu doktorunuz ile tartışmanız önemlidir.
Genel olarak ilk 3 ay içinde belirli bir spora başlanması önerilmez. Ancak 3. aydan sonra yüzme ve koşma sporları yapılabilir. Kontakt sporlar (basketbol, futbol, karate vs) ve at binme gibi düşme tehlikesi olan sporlar 1. yıl sonrasında başlanabilir.
Skolyoz için füzyon ameliyatından beklentilerim ne olmalıdır?
Skolyoz ameliyatlarında en önemli amaç eğriliğin ilerlemesinin engellenmesi ve ilerde gelişebilecek kalp, akciğer ve ağrı sorunlarının önlenmesi ve yaşam kalitesinin tüm yaşam boyunca en yüksek düzeyde tutulmasıdır. İkincil amaç ilerlemeyi engellemek için yapılan füzyon işleminin mümkün olduğunca az sayıda omur içerecek şekilde yapılmasıdır. Böylelikle omurga hareketliliği korunmaya çalışılır.
Omurga hareketliliğinin korunması kozmetik iyileşmeden daha önemlidir. Yaşam kalitesini etkileyen önemli bir unsurdur. Kozmetik düzelme tabii ki çok önemlidir, fakat bu iki amaçtan sonra gelir. Kozmetik düzelme en iyi şekilde sağlanmaya çalışılır. Ancak mükemmel bir kozmetik düzeltme için emniyetli bir cerrahi ve hareketli bir omurgadan vazgeçmek iyi bir düşünce değildir. Hareketli omurga ilerideki yaşam kaliteniz için çok önemlidir. Ameliyat sonrası beklenen dengeli bir omurgaya sahip olmaktır.
Skolyozun kozmetik sorunlarını sırtta hörgüç, bel asimetrisi ve omuz yükseklik farkı olarak düşünürsek, bunlardan en zor düzeleni sırttaki hörgüç bulgusudur. Hörgüç bulgusunda ciddi düzelme sağlanabilmekle birlikte öne eğilmede iki taraf arasında az da olsa bir asimetri olabilir. Bu asimetrinin tamamen düzelmesi kaburgalarda kesim yapılarak sağlanabilir. Ancak bunun avantaj ve dezavantajlarını doktorunuzla tartışmanız gerekir.
Skolyozun altın standart tedavisi füzyon, yani omurganın skolyozlu kısmının sabitlenmesidir. Özellikle bel omurlarının sabitlenmesi hareket kısıtlılığına neden olabilir. Doktorunuz bel bölgesinde mümkün olduğunca az omurgayı ameliyat etmeyi hedeflese de bazı durumlarda alt bele kadar füzyon işlemini yapmak zorunda kalabilir. Bu durumda öne ve yanlara eğilmede biraz kısıtlılık olması beklenir. Ameliyat sonrası zaman içinde bu kısıtlılığa bireyler alışmaktadır. Yine de bel omurlarının tamamını veya en azından alt bel omurlarını ameliyattan korumak iyi bir yaklaşımdır ve doktorunuz bunun için elinden geleni yapacaktır.