-
EOS, bilimsel olarak bi-planar slot tarayıcı olarak bilinen cihazın ismidir.
Cihazın daha az radyasyon (klasik röntgen cihazlarının yaydığı radyasyon miktarından %90 daha az) verilmesini sağlayan mekanizması Nobel fizik ödülü almıştır.
Skolyoz görüntüleme ve takipte kullanılan klasik röntgen filmlerinin sorunları nelerdir? EOS bunları nasıl ortadan kaldırır?
Skolyoz ve diğer omurga deformitelerinin tanı ve takibi için halen daha en uygun yöntem standart röntgen filmleridir. Skolyoz standart röntgen filmlerinin günümüzde ileri tanı ve tedavi için kullanıldığı belki de tek hastalıktır.
Röntgen filmleri ile skolyoz tanı ve takibinde iki önemli sorun vardır.
- Birincisi sık tekraralanan filmler nedeni ile alınan radyasyon miktarıdır. Skolyozlu hastalarda sık çekilen grafiler nedeni ile meme ve rahim kanseri sıklığının artabileceğini gösteren bilimsel çalışmalar mevcuttur. Bu çalışmalar bilimsel kalite olarak bu sonucu kesin ispatlayabilecek nitelikte olduğunu söylemek zordur. Ancak sık tekrarlanan röntgen tetkikleri ile alınacak radyasyon miktarının potansiyel olarak zararlı olabileceği bilinmektedir. EOS yöntemi ile klasik röntgen cihazlarının yaydığı radyasyon miktarından %90 daha az bir radyasyon maruziyetiyle skolyoz filmi çekilebilmektedir. Bu şekilde radyasyon miktarı herbir film için 10 kat azalmaktadır. EOS cihazının yeni çıkan ultradüşük radyasyon moduyla bu doz bir 7 kat daha azaltılabilmektedir. Bu derece bir doz azaltımıyla yapılan takipler sonucunda skolyozlu hastalar için radyason tehlikesinin azaltılabileceği düşünülmektedir. Ancak kesin bir sonuç ancak EOS ile yapılan bilimsel çalışmalar ile ortaya konabilecektir. Halen daha radyasyondan korunmak için en geçerli yöntem mümkün olduğunca gereksiz röntgen filminin çekilmemesidir.
- Skolyoz tanı ve takibinde klasik röntgen filmlerinin doğurduğu ikinci bir dezavantaj ise üç boyutlu bir deformitenin iki boyutlu görüntüsünü verebilmesidir. Klasik röntgende elde edilen görüntü elin gölgesi gibidir. Sadece iki boyutlu bir görüntü elde edilir ve görüntü net değildir. Oysa skolyoz üç boyutlu bir deformitedir. Omurga kendi etrafında dönerken yana ve öne eğilir. Bu nedenle değerlendirme üç boyutlu yapılmalıdır. Bugüne kadar üç boyutlu değerlendirme ancak bilgisayarlı tomografi ile yapılabilmekteydi. Bigisayarlı tomografi ile skolyoz değerlendirilmesi ve takibi belli durumlar dışında uygulanabilir değildir. Çünkü radyasyon maruziyeti fazladır. Aynı zamanda skolyoz ayakta dururken değerlendirilmelidr ve bu şekilde bilgisayarlı tomografi çekilemez. EOS cihazı ile artık skolyozun 3 boyutlu değerlendirilmesi mümkün olmuştur. Hem de çok az bir radyasyon maruziyeti ile ve ayakta durur pozisyonda. EOS’un bu özelliği ile yapılacak bilimsel çalışmalar ile skolyoz tanı, neden ve tedavisinde bir çığır açılacağı düşünülmektedir.
- Üçüncü dezavantaj ise görüntü kalitesidir. Tek bir röntgen tüpünün yarattığı görüntüde ışın dağılımı homojen olmadığı için filmin her yerindeki görüntü kalitesi aynı değildir. Skolyoz tedavisinde karar verdirici unsurun dereceler olduğu ve birkaç derece farkının ameliyat veya ameliyatsız tedavi arasında seçimi belirlediğini düşünürsek, görüntü kalitesi önemlidir. EOS sistemi ile baştan aşağıya tarama yapıldığı için görüntü kalitesi filmin her yerinde aynıdır ve ölçüm noktaları klasik röntgen filmlerine göre daha net seçilebilir, daha doğru ölçümler yapılabilir.
EOS'un avantajları ile ilgili yazı için tıklayınız.