-
Doğuştan Skolyoz ve Kifozda Korse tedavisi etkili midir?
Konjenital ve idiyopatik deformiteler arasındaki en büyük farklardan birisi de korselerin konjenital deformitelerde etkili olmamasıdır. Bazen konjenital anormalliklerin sebep olduğu eğriliklerin altında ve/veya üstünde vücut dengeyi sağlamak için ikinci bir eğrilik oluşturur. Bu eğrilikler belli bir zaman sonra artış gösterebilir ve hatta bazen konjenital eğrilikten daha ciddi boyutlara ulaşabilir. Korse bu hastalarda ikincil eğriliğin kontrolü veya ilerlemesinin geciktirilmesi için kullanılabilir.
Cerrahi tedavi ne zaman gereklidir ve yaş sınırı var mıdır?
Tek etkili tedavi anormal vertebranın asimetrik büyümesinin yavaşlatılması ya da yok edilmesidir. Bu en sık olarak kısıtlı omurga füzyonuyla (omurgada sınırlı bir alanın dondurulması, hareketin ortadan kaldırılması) başarılır.
Artmakta olan bir deformiteyi kontrol edebilmek için cerrahinin çocuk oldukça küçükken yapılması gerekebilir. Ebeveynler anlaşılır biçimde erken füzyonun (füzyon yapılan bölümün büyümesi durdurulduğu için) gövde büyümesini engelleyebileceğinden korkarlar. Bu bir yere kadar doğru olsa da, büyüme sona erdikten sonra çok ağır bir deformiteyi düzelterek gövde boyu geri kazanılamayabilir ve hastaların cerrahi tedavisini sırf bu endişeyle geciktirmek hasta için ileriki yaşlarda çok ciddi sorunlar ortaya çıkarabilir.
Konjenital skolyozu olan hastaya erken cerrahi gerekliliğinde cerrahi her yaşta yapılabilir ancak genellikle hasta 1 yaşına gelinceye kadar cerrahi ertelenebilir. Doğuştan skolyozda cerrahi işlem şart ise bir yaşından sonra bekletilmeden yapılmalıdır. Günümüzde büyümekte olan bir çocuktaki konjenital spinal deformitenin tedavisi için uygulanan cerrahi tedavilerin çoğunluğunda omurga füzyonu yapmadan veya kısıtlı bir alana füzyon yaparak eğrilik kontrol altına alınmaya çalışılır. Bu teknikler hem skolyoz hem kifozda uygulanabilir.
Bağlantılı diğer organ problemlerin tespit edilmesi durumunda bunların tedavisinin de ayrıca planlanması gerekir. Bu anomalilerden özellikle omurilikte bulunan anormalliklerin tedavisi omurga eğrilikleri ile beraber yapılmalıdır. Omurilik anormalliklerinin bazılarının tedavisi gerekmez iken bazılarının da cerrahi müdahale ile eğrilik tedavisinden önce ya da eş zamanlı olarak tedavisi gerekebilir.
Tedavi Seçenekleri nelerdir?
- Kontrollü izlem: Belirli aralıklarla yapılan fizik muayeneler ve çekilen röntgenlerle yapılır. Eğrilikte artış olmadığı sürece özel bir tedavi verilmeden iskelet sistemi olgunluğa erişene kadar devam eder. Herhangi bir aşamada cerrahi gerekir ve yapılırsa da izlem cerrahi tedaviden sonra da yapılmalıdır.
- Kısıtlı füzyon operasyonları ve Hemivertebrektomi: Bazı durumlarda anormal omurun çıkartılması (hemivertebrektomi) ile eğrilik ortadan kaldırılabilir. Bu ameliyat sadece arkadan yaklaşarak yapılabileceği gibi bazı cerrahlar hem ön hem de arkadan girişim yaparak uygulamayı tercih eder. Ameliyat sonrası 3 ila 6 ay arası gövde alçısı veya korse uygulanır.
- Büyüyen çubuklar ile eğrilik kontrolü: Çok küçük çocuklarda eğrilik uygun ise füzyon yapmadan eğriliğin üst ve altına konan vidalar ve bunları birleştirilen çubuklar aracılığı ile düzeltme sağlanabilir. Daha sonra 6 ayda bir yapılan periyodik uzatmalarla eğriliğin kontrolü erişkin yaşa kadar sağlanmaya çalışılır ve erişkin yaşta füzyon işlemi uygulanır. Küçük çocuklarda böyle yapılmasının sebebi büyümenin korunarak gövdenin kısa kalmasının önlenmesi ve akciğer, göğüs kafesinin normal boyutlara büyümesinin sağlanmasıdır. Alternatif olarak büyüyen çubuklar manyetik alan ile dışarıdan kontrol edilebilecek ve poliklinik şartlarında ağrısız bir şekilde uzatılabilecek şekilde de uygulanabilir. Manyetik çubuklar ile uzatma için tekrarlayan ameliyatlara gerek kalmaz.
- Göğüs kafesini genişletme operasyonu (VEPTR):Bazı konjenital skolyozlu hastalarda eşlik eden kaburga anormallikleri ve yetersiz göğüs gelişimi gözlenmektedir. Bu çocuklarda göğüs kafesine yerleştirilen çubuklarla hem göğüs kafesi anormalliği düzeltilebilir hem de füzyon yapmadan eğriliğin kontrolü sağlanabilir. Bu hastalarda da 6 ayda bir periyodik uzatmalar yapılması gerekebilir.
- Enstrumantasyon ve füzyon, Osteotomiler: Tedavisi en güç olan konjenital skolyozlar ihmal edilmiş 70-80 derece üzerindeki eğriliklerdir. Bu eğriliklerde deforme omurganın çıkartılarak veya çıkartılmadan düzeltilmesi ve omurların titanyum veya kobalt-krom çubuk ve vidalarla tespiti günümüzde kullanılan modern teknikler ve kazanılan tecrübe ile mümkün olabilmektedir.
Siz veya çocuğunuz için en iyi işlemin seçilmesinde göz önünde bulundurulması gereken birçok faktör vardır. Varolan seçenekler ortopedik cerrahınızla tartışılmalıdır.