Doktor Alanay ile Söyleşi

Kızların Omurga Eğriliği Erkeklerden 10 Kat Fazla

Skolyoz, omurganın yana eğriliği anlamına geliyor. Omurganın arkadan bakılınca düz olması gerekirken, yandan bakınca tam anlamıyla düz olmadığı görülüyor. İstanbul Bilim Üniversitesi Tıp Fakültesi Ortopedi ve Travmatoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi ve Avrupa Omurga Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Ahmet Alanay, "Boyun bölgesi ve belde hafif bir çukurlukla, sırtta hafif kamburluk skolyoz demektir. Omurganın yana eğriliği; çeşitli kas, sinir ve bağ dokusu hastalıklarına bağlı olarak meydana gelebilir. Ayrıca omurgaların gelişim hatasına bağlı doğuştan gelişen skolyozlar da vardır" diyor. En sık rastlanan skolyoz tipinin nedeni tam olarak aydınlatılamayan idiopatik skolyoz olduğunu belirten Prof. Dr. Alanay, "Bu tip skolyozlara, ergenlik çağına giren çocukların yüzde 1-3’ünde rastlanıyor. Skolyoz, kız çocuklarında erkek çocuklara oranla 8-10 kat daha fazla görülüyor" diye konuşuyor.

Çocuğunuzu İzleyin

Skolyozun gelişiminde sadece genetik faktörlerin etkili olmadığı düşünülüyor. Prof. Dr. Alanay, "Bunun en çarpıcı örneği, tek yumurta ikizlerinde skolyozun her 2 kardeşte birden görülme sıklığının yüzde 70 olmasıdır. Anne ya da babada bulunması halinde skolyoz görülme olasılığı birinci derece akrabalarda yüzde 11, ikinci derece akrabalarda ise yüzde 2.4'tür. Bu nedenle skolyozu olan anne-babaların, çocuklarını özellikle erken ergenlik döneminde iyi izlemeleri gerekir." diyor. Skolyoz, en sık 10-16 yaş arasında görülüyor. "Son yıllarda skolyoz farkındalığı arttı. Toplum bu konuda daha bilinçli hale geldi." diyen Alanay, ailelerin sıkı gözlemiyle, daha önce fark edilmeyen küçük dereceli skolyozların artık daha çok fark edildiğini dile getiriyor.

Sorumlusu Sırt Çantası Değil!

En sık görülen skolyoz tipi olan ergenlik çağı skolyozunun nedeni bilinmediği için nasıl, önleneceği de bilinmiyor. Prof. Dr. Alanay, "Sanılanın aksine ağır sırt çantası taşımak ve kötü pozisyonda oturmak gibi etkenlerin skolyoza neden olduğunu gösteren bilimsel bir kanıt yok." diyor. Anne-babaların skolyoz için yapabilecekleri tek şeyin bu hastalığın teşhisinde geç kalmamak olduğuna dikkat çeken Alanay, "Bu nedenle özellikle ergenlik çağı öncesi kız çocuklarının sırtları anneler tarafından sık aralıklarla ve dikkatli şekilde gözlenmelidir." diye konuşuyor.

Tedavi Edilmediğinde Kalp Sorunları Oluşabilir

Skolyozun tedavi planlamasında gözlem, korse tedavisi ve cerrahi tedavi yollarından biri seçiliyor. Gözlemden kastedilen hastanın belirli aralıklarla kontrole çağrılması ve yapılan muayene veya çekilen filmlerle eğriliğin ilerleyip ilerlemediğinin tespit edilmesi. Büyümekte olan çocuklar için önerilen tedavi; 0-20 derece arası eğriliklerde gözlem, 20-40 derece arası eğriliklerde korse tedavisi, 40 derece üzerinde ise cerrahi. Ancak bu şablon hastanın bazı özelliklerine göre değişebiliyor. Büyümesini tamamlamış erişkinlerde ise sırt bölgesindeki eğriliklerin periyodik filmlerle izlenmesi gerekiyor. Prof. Dr. Ahmet Alanay, "Eğer eğrilik 50 derecenin üzerinde ise yaşam boyu artma ve önemli sağlık sorunlanna neden olma olasılığı çok yüksektir ve cerrahi uygulama gerekir. Skolyoz tedavi edilmediğinde kişide akciğer ve solunum problemleri, kalp problemleri, çok ileri deformitelerde nadiren de olsa felç, ciddi kozmetik problemler ve psikolojik sorunlar gelişebilir." diyor.

Skoyozun Belirtileri

Skolyozun kişinin vücuduna arkadan bakıldığında fark edilebilen başlıca belirtileri şunlar:

• Bir omuzun diğerinden yüksek olması. (Genellikle sol omuz sağ omza oranla aşağıda oluyor.)
• Bel kıvrımlarının asimetrik ve bir T tarafın diğer tarafa göre dolgun olması
• Gövdenin yana doğru kayması.
• Sırtın bir tarafında çıkıntı ve kamburluk olması. Bu çıkıntının, kişinin öne eğilmesi durumunda artması.

Spor Duruş Bozukluğunu Azaltıyor

Skolyozu olan bir hastada eğriliğin gelişimini durduracak etkinliği ispatlanmış bir yöntem yok. Prof. Dr. Ahmet Alanay, sporun eğriliği kontrol edebileceğine dair görüşlerin yeterli bilimsel kanıta dayanmadığını söylüyor. Buna karşın egzersiz ve sporun skolyozlu hastalara yararları da var. İşte sporun başlıca faydaları;

• Spor sayesinde fizik kondisyonun ve kas kuvvetinin fazlalaşması, duruş bozukluğunu azaltır ve skolyozun yarattığı kozmetik yakınmaları önemli ölçüde yok eder.
• Skolyozu olan hastalarda yetişkin çağda bel ve sırt ağrısının normal popülasyona göre daha fazla olduğu düşünüldüğü için, spor disiplini gelişen çocuklarda, ileride daha az bel ve sırt ağrısı olur.
• Spor, cerrahi tedavi gereken çocuklarda ameliyat sonrası iyileşmenin daha hızlı gerçekleşmesini sağlar.

Skolyozun Tedavisi Küçük Yaşta Daha Zor

Küçük yaşta görülen skolyozun tedavisi zor oluyor. Bu hastalık 3-10 yaş arası çocukalarda daima ilerleme gösterdiği için, tedavide çoğunlukla cerrahi yöntemler kullanıyor. Çocuk ne kadar büyüyecekse, skolyozun ilerleme riski o kadar fazla oluyor. Bu eğriliklerin korse ile kontrolünün zor olduğunu belirten Prof. Dr. Alanay, fizyon cerrahisinin de olumsuzluklara yol açabileceğini söylüyor ve ekliyor: "Füzyon işleminin 5 yaşın altında yapılaması, omurilik kanalının dar kalmasına yol açabilir. İşlemin 8 yaşın altında yapılması akciğerin, 10 yaşın altında yapılması ise göğüs kafesi gelişiminin bozulmasına neden olabilir."